>
>
«Υπάρχουν άνθρωποι που ζουν μονάχοι», λέει το υπέροχο τραγούδι του Γιάννη Σπανού, του Γιάννη Καλαμίτση και της Βίκυς Μοσχολιού. «Υπάρχουν άνθρωποι που ζουν μονάχοι...» Πολύ συχνά τα πιο βαριά και πολύπλοκα δεδομένα της ανθρώπινης φύσης και του πεπρωμένου, οι πιο οδυνηρές αλήθειες, γίνεται να ειπωθούν μόνο με μία πολύ απλή, σχεδόν ξερή, διατύπωση. Μας βολεύει αυτός ο τρόπος, μας παρηγορεί, λειαίνει την αναπόφευκτη πίκρα του ανθρώπινου πεπρωμένου, κάνει πιο εύπεπτη τη μεγάλη αλήθεια ότι η ζωή είναι 1 χαρά και 10 λύπες. Γιατί βέβαια αν θέλουμε να είμαστε ειλικρινείς, ο βίος μας δεν είναι ένα ρομάντζο με happy end, δεν λειτουργεί σαν «κακό» βιβλίο, με ένα οριστικά ευτυχισμένο και ξεκάθαρο τέλος.
Διαβάζοντας την «Κλεμμένη Ζωή Ενός Αξιοσημείωτου Ανθρώπου» του Δημήτρη Πολίτη, σκεφτόμουν πολύ συχνά το κλασικό τραγούδι της Μοσχολιού από την δεκαετία του 70. Αυθόρμητα, σχεδόν συνειρμικά ξεπηδούσε η μελωδία και οι στίχοι του στο μυαλό μου. Ο ήρωάς του πρώτου αυτού μυθιστορήματος, ο αξιοσημείωτος άνθρωπος είναι ένα άνθρωπος που ζει μονάχος. Και μάλιστα με έναν ιδιαίτερο, σχεδόν τραγικό τρόπο. Που βρίσκεται η τραγικότητά του; Στο γεγονός ότι ο Δήμος είναι κάποιος που θα μπορούσε να τα έχει όλα, που τα έχει όλα. Δεν το ξέρει, δεν το βλέπει, δεν μπορεί να το αντιληφθεί, αλλά αυτή είναι η αλήθεια. Υπάρχουν όλες οι προϋποθέσεις να ζήσει ευτυχισμένος, πλήρης, σε καλή σχέση με τον εαυτό του. Είναι μεγαλωμένος σε μία σταθερή οικογένεια, από καλλιεργημένους ανθρώπους, με τα μέσα που του παρέχουν άνετη ζωή, τις απαραίτητες για το ευ ζειν διασκεδάσεις αλλά και παιδεία. Έχει επιλογές, έχει προοπτικές, έχει εναλλακτικές.
Και όμως, όλα αυτά δεν εξαργυρώνονται και δεν έχουν ουσιαστικό αντίκτυπο στην ζωή του. Δεν είναι εσωτερικευμένα, δεν αγγίζουν τον εσωτερικό του κόσμο. Ναι, διαμορφώνουν μία άνετη και ξεκούραστη καθημερινότητα, κοσμοπολίτικη, επιτυχημένη επαγγελματικά, με ταξίδια, με εμπειρίες, με όμορφες στιγμές, με διακοπές, με ενδιαφέρουσα καθημερινότητα. Αλλά στο μέσα του ο Δήμος είναι άνθρωπος μονάχος - διότι είναι κυνηγημένος, τρέχει συνεχώς να κρυφτεί. Παρά την άνετη, αστική του ζωή, παρά τα χρήματα, παρά τους φίλους, καταδιώκεται. Ποιός είναι ο διώκτης του; Είναι κάποιος από τον οποίο, εξ’ ορισμού, δεν έχει απολύτως καμία ελπίδα να ξεφύγει. Κάποιος που δεν σταματά ούτε στιγμή να τον κατηγορεί. Και όχι μόνο αυτό, όχι μόνο δεν έχει ελπίδα να του ξεφύγει, αλλά επιπλέον ζει μαζί του, με τον κατήγορό του, κάθε στιγμή, κάθε ώρα. Ο διώκτης του, ο κατήγορός του, είναι ο ίδιος ο εαυτός του.
Ο Δήμος έχει μία σοβαρή ιδιαιτερότητα. Στην εποχή που μεγάλωσε, στον χρόνο του βιβλίου, ήταν μία ιδιαιτερότητα πιο βαριά, πιο δύσκολη από σήμερα. (Πόσο λυπηρό το γεγονός πως μετά από ένα προσωρινό φαίνεται διάλειμμα τα πράγματα επιστρέφουν προς τα πίσω, που σιγά σιγά και σταθερά το να είναι κάποιος ομοφυλόφιλος γίνεται ξανά στίγμα). Είναι «ασυνήθιστος» και «πειραγμένος». Είναι «ανώμαλος». Ή τουλάχιστον έτσι βλέπει εκείνος τον εαυτό του.
Η σύγκρουση ανάμεσα στην επιθυμία, την φύση του και στην ντροπή που αισθάνεται, η προσπάθειά του να κυφτεί τον οδηγούν σε ένα ταξίδι εκτός Ελλάδας. Γίνεται μετανάστης. Αλλά και πάλι αποδεικνύεται τυχερός διότι βιώνει την καλή εκδοχή του όρου. Ταξιδεύσει σε μία χώρα που του προσφέρει την αίσθηση της απομάκρυνσης από τον κίνδυνο της αποκάλυψης, εργάζεται ως διπλωμάτης, ζει μία καλή ζωή με τα χρήματα που κερδίζει, αποκτά φίλους. Την κάνει δεύτερη πατρίδα του, αλλά παραμένει Έλληνας. Παραμένει τραγικός, δηλαδή. Και όπως συμβαίνει, ειδικά όταν είσαι Έλληνας, ειδικά όταν έχεις την τραγωδία στα κύτταρά σου, όταν αποφεύγεις να αντιμετωπίσεις οριστικά τον κίνδυνο, αυτόν που σου έγραψε το πεπρωμένο, πέφτεις σε έναν μεγαλύτερο. Ακόμα πιο τραγικό.
Ο Δήμος στην Ιρλανδία γνωρίζει τον μεγάλο παθιασμένο, και σωματικά αλλά και ψυχικά, έρωτα που συγκεντρώνει όλα τα χαρακτηριστικά που «γαληνεύουν» τον ήρωα μας. Δεν είναι ένας έρωτας φωτεινός, ηλιόλουστος, φανερός. Είναι κρυμμένος, κρυφός, παράνομος, δεν μπορεί να βγει στο φως, δεν μπορεί να ζήσει. Υπάρχει και βιώνεται μόνο λαθραία και αποσπασματικά. Αυτό φυσικά δεν αποτελεί πρόβλημα για έναν άνθρωπο που έχει τόσο ισχυρή μυστική ζωή, που η ίδια η ουσία της ύπαρξης του είναι απολύτως ιδιωτική και προφυλαγμένη. Αντίθετα, αποτελεί λόγο μεγαλύτερης ικανοποίησης, μεγαλύτερης ηρεμίας.
Όταν ζεις σε ένα κόσμο με μυστικά και ψέμματα, δεν πρέπει να εκπλαγείς όταν και οι άλλοι έχουν τα σκοτεινά τους σημεία. Ο Δήμος εκπλήσσεται όταν ανακαλύπτει ότι οι άλλοι άνθρωποι, και μάλιστα άνθρωποι που λάτρεψες, μπορούν να είναι εξίσου πολύπλοκοι, εξίσου φοβισμένοι, εξίσου μυστηριώδεις. Όμως η ζωή του επιφυλάσσει και άλλες εκπλήξεις. Οι καιροί είναι πονηροί, η ιστορία δεν επιτρέπει στους ανθρώπους να χαλαρώνουν. Και έτσι, χωρίς να το θέλει βρίσκεται μπλεγμένος σε μία ιστορία, με πολιτικές προεκτάσεις που είναι όχι μόνο επικίνδυνη, αλλά και παράλογη. Γίνεται όργανο τρομοκρατικών δυνάμεων που χρησιμοποιούν τον φόβο του και το πάθος του ως εργαλείο για να τον κάνουν θύτη.
Τι θα κάνει ο Δήμος; Πως θα διαχειριστεί τις προκλήσεις και τους κινδύνους; Πως θα αντιδράσει στις εξελίξεις; Πως θα ξεφύγει; Και το κυριότερο, όταν η περιπέτεια τελειώσει, θα διορθώσει το σφάλμα του; θα φτιάξει την σχέση με τον εαυτό του; Ή είναι πια πολύ αργά; η ζωή του είναι οριστικά κλεμμένη;
Η αξία της λογοτεχνίας είναι να μας κάνει να βιώνουμε αυθεντικά, πειστικά, σαν να τις είμαστε εκεί, καταστάσεις που στην πραγματικότητα δεν ζήσαμε. Το βιβλίο του Δημήτρη αν και είναι μόνο το πρώτο του βιβλίο, είναι ένας ολόκληρος κόσμος, ένα μυθιστόρημα που λειτουργεί σε πολλά επίπεδα, όχι μόνο κατανόησης αλλά και αναγνωστικής απόλαυσης. Με την διεισδυτικότητα του στην περιγραφή της ψυχολογίας του «Αξιοσημείωτου Ανθρώπου», με τις ζωντανές περιγραφές του για την Ιρλανδική πραγματικότητα, αλλά και την Ελληνική μιας άλλης εποχής, με την πλοκή του και το τραγικό τέλος του μας δίνει την αίσθηση ότι η «κλεμμένη ζωή» είναι η ζωή κάποιου δικού μας, κάποιου κοντινού μας.
Και οφείλω να ομολογήσω μας στεναχωρεί λίγο... γιατί είναι θλιβερό να υπάρχουν άνθρωποι με κλεμμένες ζωές, άνθρωποι που ζουν μονάχοι. Όσα υπέροχα τραγούδια και αν τραγουδηθούν για αυτούς.
Ο Βαγγέλης Προβιάς είναι κειμενογράφος και συγγραφέας με συμμετοχή στο συλλογικό έργο «Θεσσαλονίκη 2012: Διαγωνισμός Διηγήματος» (εκδ. Ιανός).
Το να μιλά κανείς σε πρώτο πρόσωπο και να δανείζει στοιχεία του βιογραφικού και της καριέρας του στο ομιλούν δημιούργημά του, μόνον έναν αμύητο αναγνώστη θα έπειθε ως αυτοβιογραφική ή αυτοψυχαναλυτική πεζογραφική επίδοση.
Στη λογοτεχνία μετράει το αποτέλεσμα, όχι η πρώτη ύλη, το άγαλμα κοιτάμε κι όχι το κομμάτι μάρμαρο που βγήκε από το λατομείο. Μιλάω ως συγγραφέας του μυθιστορήματος “Η Φωνή του Μανδραγόρα” (εκδόσεις “Οδυσσέας”, 1995), που άρχιζα τότε την πρωτοπρόσωπη αφήγησή μου με τη φράση: “Γράφουμε για να δούμε τι ζήσαμε”. Δέκα και οκτώ ατέλειωτα χρόνια μετά, γνωρίζω ότι αυτή η φράση είναι παραπειστική. Αν την έγραφα σήμερα θα τη διόρθωνα: “γράφουμε για να κρύψουμε τι ζήσαμε, για ν’ αντέξουμε τον εαυτό μας και να θάψουμε το μαχαίρι της ενοχής και της αυτοτιμωρίας βαθιά μέσα στην τσέπη του παλτού μας”.
Ο Δημήτρης Πολίτης έγραψε ένα σπαρακτικά μελοδραματικό και ταυτόχρονα ανατριχιαστικά αληθοφανές θρίλερ, όπου και οι δύο αγάπες της ζωής του πεθαίνουν, και τα δύο αντικείμενα του ερωτικού του πόθου ξεψυχούν πριν από τον πρωτοπρόσωπο ενοχικό ήρωά του. Κάπου μεταξύ Ντοστογιέφσκι και Σαίξπηρ, Πουτσίνι και Ταχτσή, Γιάννη Μαρή και Τρούμαν Καπότε, ο πρωτοεμφανιζόμενος Έλληνας συγγραφέας μιλάει για το Ιρλανδικό ζήτημα, αλλά πάνω απ’ όλα για την “κλεμμένη ζωή” ενός πενηντάρη ομοφυλόφιλου που έχασε κάθε χαμόγελο πριν επιθυμήσει να χάσει και τη ζωή του την ίδια.
Πίσω από τους επίσημους τρομοκράτες της Ιστορίας, αυτούς που ευθύνονται για τις βομβιστικές επιθέσεις εναντίον αθώων, ελλοχεύει ο απείρως επικινδυνότερος καθημερινός φασισμός των «φυσιολογικών» ανθρώπων, που ρίχνουν στην άσβεστη πυρκαγιά της μισαλλοδοξίας και της μικρότητάς τους κάθε τι που ξεφεύγει από τις απελπιστικά στενές και περιοριστικές τους νόρμες.
Το αποτέλεσμα αυτής της καθημερινής καταπίεσης είναι να γεννιούνται και να διαιωνίζονται απάνθρωπες καταστάσεις, να εκτρέφονται όλων των ειδών τα κακά και να επαυξάνεται η συνολική εντροπία του ανθρώπινου συστήματος, που τείνει διαρκώς προς το χάος όχι εξ αιτίας της απελευθέρωσης της ερωτικής επιθυμίας, που γεννά μόνον χαρά, αλλά λόγω της καταπίεσης του υγιούς αισθήματος της αγάπης απέναντι στον εαυτό μας πρώτον κι απέναντι στον συνάνθρωπό μας έπειτα. Αυτός ο στραγγαλισμός του ερωτικού ενστίκτου, το “απαγορευμένο”, το υποτιμημένο από τους “τα φαιά φορούντες” (για να θυμηθούμε τον Καβάφη) πυροδοτεί και θρέφει μέχρι τερατογενέσεως το υποφώσκον ένστικτο της Καταστροφής. Η προτροπή των “παιδιών των λουλουδιών”, «κάνετε έρωτα κι όχι πόλεμο», ηχεί περισσότερο επίκαιρη παρά ποτέ στα χρόνια της πολύπλευρης πολιτισμικής κρίσης που βιώνουμε.
Ο Ορφικός Έρως, ο πρωταρχικός θεός που βγήκε από την έκρηξη του Κοσμικού Ωού, είναι σήμερα το μόνο αντίδοτο στις δυνάμεις της Καταστροφής και του Θανάτου. Κι είναι, δυστυχώς, ο φυσικός θάνατος, η λήξη του υλικού σώματος, το μικρότερο κακό απ’ όσα βιώνει το ταλαίπωρο ανθρώπινο ον στις μεταβατικές μέρες μας.
Η προδοσία των αισθημάτων, η ανεπίδοτη αγάπη, η έλλειψη ανοχής και κατανόησης του πλησίον μας, τα εγωιστικά πάθη που συσσωρεύουν ατομικιστικές φαινάκες εις βάρος του συνόλου, αυτές είναι οι “επτά πληγές του Φαραώ” στη σύγχρονη εποχή μας.
Παραπλήσιες σκέψεις μου γεννήθηκαν από την ανάγνωση του καλογραμμένου βιβλίου του Δημήτρη Πολίτη με τον εύσχημο, ευσύνοπτο κι εύγλωττο τίτλο “Η κλεμμένη ζωή ενός εύθυμου ανθρώπου”. Λογο-παίζοντας με τον αγγλικό όρο “gay”, δηλώνει ήδη εξ αρχής ότι αυτή η λέξη ποτέ δεν εξέφρασε την ψυχική κατάσταση του ήρωά του, για να καταλήξει σε μια τυπικά ρομαντική και μελοδραματικώς συνεπή τιράντα-“άρια”: “Το πράσινο αυτό πούλμαν […] μ’ έσωσε για πάντα από τη συνεχή κι αγωνιώδη μου προσπάθεια να παρατείνω ανώφελα και μετά βίας μια ύπαρξη στην ουσία εικονική και απατηλή. Από το να παλεύω καθημερινά και μάταια να παρατείνω με αβάσταχτο άγχος, κόπο κι αγώνα την κλεμμένη ζωή κάποιου άλλου” (σελ. 304).
Στο επίπεδο της τεχνικής, η κινηματογραφική γοργή δράση εναλλάσσεται με σχοινοτενείς περιγραφές του εσωτερικού κι εξωτερικού τοπίου, με διεξοδικές κοινωνιολογικές-ψυχολογικές-εθνολογικές παρατηρήσεις, με χωρία που θα μπορούσαν να είχαν αποσπαστεί από ιστορικό δοκίμιο και με σκηνές που θα ταίριαζαν οπωσδήποτε σε ερωτικά αναγνώσματα που τυγχάνουν της ευρείας αποδοχής του αναγνωστικού κοινού.
Στο επίπεδο του ύφους, αυτό το μεταμοντέρνο αμάλγαμα ειδών, υφών και στοιχείων συμβάλλει σε μια μάλλον παγκοσμιοποιημένη λογοτεχνία της εποχής του Διαδικτύου, όπου, ανεξαρτήτως της ηλεκτρονικής ή έντυπης μορφής τους, τ’ αναγνώσματα συνεχίζουν την παράδοση των αρχαίων μυθιστοριών και των ιστοριών που διηγούνταν οι παραμυθάδες της Ανατολής ή οι πλανόδιοι τροβαδούροι του Μεσαίωνα και καλύπτει τη βασική ανάγκη του ανθρώπου: να δει ότι δεν είναι μόνος, αλλά έχει πολυάριθμους ομοιοπαθείς και συνοδοιπόρους στην “Κοιλάδα αυτή των Δακρύων” που έχει καταντήσει η ζωή μας, ενώ βαθιά εκεί κάπου μέσα στα φυλλοκάρδια της ψυχής μας αναθυμούμαστε όλοι μας το “ωκεάνιο συναίσθημα” της ένωσης με το Όλον, την άπειρη εκείνη ευδαιμονία της Κραταιάς Ως Αιωνίου Ζωής Αγάπης, της ατελεύτητης Ευτυχίας, που δεν είναι απαίτηση του ανθρώπου αλλά εκ γενετής δικαίωμα (για να θυμηθούμε τον Ελύτη).
Ο Δημήτρης Πολίτης επέτυχε με το πρώτο του βιβλίο να μιλήσει εκ βαθέων αλλά κι αντικειμενικά, επιστημονικά –αν προτιμάτε– για την εποχή του, για τον ομοερωτισμό και καθόλου για τον εαυτό του: γιατί ο καλύτερος τρόπος ν’ αποκρύψουμε τον εαυτό μας από τα αδιάκριτα βλέμματα των άλλων είναι να μιλήσουμε ειλικρινώς σε πρώτο πρόσωπο.
Περιμένω με αγωνία το επόμενο θρίλερ του. Σε τρίτο πρόσωπο αυτή τη φορά. Ή μήπως όχι;
Είναι μεγάλη μου χαρά να αφιερώσω αυτήν εδώ την ανάρτηση στο πρώτο μυθιστόρημα ενός ανθρώπου που αποτελεί έναν από τους πιο τακτικούς αναγνώστες και σχολιαστές αυτού του μπλογκ -και ακόμα μεγαλύτερη αφού πρόκειται για ένα από αυτά τα βιβλία που διαβάζονται απνευστί και δεν θέλεις να το αφήσεις από τα χέρια σου! Το βιβλίο “Η κλεμμένη ζωή ενός εύθυμου ανθρώπου” του Δημήτρη Πολίτη κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Οσελότος εδώ και λίγους μήνες. Πρωταγωνιστής και αφηγητής της ιστορίας είναι ο Δήμος, ένα πρόσωπο που διαισθάνεται κανείς ότι μοιράζεται αρκετά βιογραφικά στοιχεία με το συγγραφέα.
Ο Δήμος είναι γκέι και το βιβλίο έχει σαν άξονα δύο ερωτικές ιστορίες που σημαδεύουν τη ζωή του και εκτυλίσσονται με απόσταση μερικών χρόνων η μία από την άλλη. Η πρώτη αφορά τον εφηβικό του έρωτα με έναν παιδικό του φίλο, μια ιστορία με φόντο την Αθήνα, το Πήλιο και ένα νησί του Αιγαίου. Έναν έρωτα που δεν βρίσκει ανταπόκριση αφού ο φίλος του δεν ενδιαφέρεται για άντρες (ή μήπως ενδιαφέρεται;) Η δεύτερη είναι η σχέση του με έναν παντρεμένο σύμβουλο της ιρλανδικής κυβέρνησης, όταν χρόνια αργότερα θα δουλέψει σε μια υπηρεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης που έχει έδρα την Ιρλανδία. Η σχέση αυτή θα τον μπλέξει σε έναν απίστευτο κυκεώνα πάθους, μυστικών υπηρεσιών και τρομοκρατικών οργανώσεων, αφού ο γοητευτικός ιρλανδός εκτός από αμφιφυλόφιλος είναι και διπλός πράκτορας του ΙΡΑ!
Αν θέλετε να επιλέξετε ένα βιβλίο για το καλοκαίρι, το συγκεκριμένο με τη στρωτή γραφή του, την καταιγιστική πλοκή του, τις συνεχείς ανατροπές και τα αδιάκοπα φλάσμπακ ανάμεσα στις δύο ιστορίες, είναι ακριβώς το κατάλληλο. Ένα βιβλίο γραμμένο με τα φόντα να λειτουργήσει ως εξαιρετικό κινηματογραφικό σενάριο (προσωπικά θα ήθελα πολύ να το δω γυρισμένο σε ταινία). Διαβάζοντάς το δεν θα μπορέσετε σε καμία περίπτωση να μαντέψετε τι συμβαίνει στο τέλος – όταν τα αισθήματα του πρωταγωνιστή για την ψυχολογική περιθωριοποίηση που γνώρισε από μικρός λόγω της ομοφυλοφιλίας του βγαίνουν στην επιφάνεια. Με έναν τρόπο που ίσως ξενίσει όσους αναγνώστες είχαν ταυτιστεί μαζί του μέχρι εκείνη τη στιγμή…
How does it feel to realize that you are "different" from others? How does it feel to be forced to live a life that does not belong to you? How does it feel to perceived that your mere existence inherently challenges the laws of nature and the morals of society? How does it feel to be unexpectedly sucked into a treacherous terrorist plot?
In his novel "The Stolen Life of a Cheerful Man" (in Greek: pi) Dimitris Politis attempts to answer, among others, the above questions. He craftily wraps his tale around the life of a cosmopolitan gay hero in his thirties.
Based in Dublin, Ireland during the 1990's, his main character Dimos accidentally becomes involved in an IRA plot and the book starts with a revelation of a murder. Politis uses a solid, fast-paced storyline with clever twists and turns throughout, to demonstrate "from the inside" the complex psyche, internal confrontations, inhibitions and inner conflicts of a homosexual man.
Intense action, colourful depictions of life in Dublin and the Irish countryside of the 1990's, interwoven with scenes in New York, New Mexico, Athens, Greece and the tiny Greek island of Tinos combine to create an exciting read. Peopled by a set of true and convincing characters who persuade the reader at every step that "Yes, that's how it must be". Yet later in the novel, each fact is in its turn contradicted.
The story is crowned by an impressive final twist, which Politis masterfully never allows the reader realize is coming. For the moment available in Greek, we are eagerly awaiting publication of an English translation.
On a personal note, we wish to thank Donal Walshe, spouse of the author Dimitris Politis for helping us with the translation of the book. We met Donal and Dimitris here in Kansas City two years ago when they were visiting the city.
Actually they are two of the nicest and most interesting men that we have met and to think that we didn't even have to travel anywhere to meet them. They have been together for many years and reside in Belgium. They both travel all over the world.
Dimitris is originally from Greece and Donal is originally from Ireland. They both work for the European Union. Now that Dimitris has begun writing books, we can't wait for his second one to be published.
Always remember to have fun when traveling, meet new people and talk to everyone!
TRAVELING IN OUR FABULOUS GAY WORLD is written by Donald Pile and Ray Williams, Award-winning, Celebrity travel columnists who write for gay publications from coast to coast (And now legally married). Proud members of the IGLTA. You can email them at Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε. and visit their website at http://gaytravelersataol.blogspot.com